Hijgtelefoons, een fenomeen waar velen van ons al mee te maken gekregen hebben.
Onlangs kregen we de melding van een collega-seksuoloog dat deze te maken kreeg met hijgtelefoons. Bij een korte rondvraag in de raad van bestuur bleek al snel dat dit geen alleenstaand geval was, meerdere collega’s geven aan dit zelf ook al meegemaakt te hebben.
Als seksuoloog zijn we getraind om onbevooroordeeld te luisteren naar seksuele verhalen en worden we niet snel opgeschrikt door seksueel ‘normafwijkend’ gedrag. Dit maakt ons ook onmisbaar in het hulpverleningslandschap. Dit betekent echter niet dat we tolerant moeten zijn naar grensoverschrijdend gedrag naar onszelf. Want daar gaat het hier eigenlijk over. De hijgtelefoons zijn wel degelijk grensoverschrijdend.
Sommige hijgtelefoons zijn éénmalig, anderen herhalen zich en in sommige gevallen blijft het langdurig aanhouden. Tussen twee telefoons kunnen korte maar ook erge lange pauzes zitten, waardoor het onvoorspelbaar wordt wanneer de telefoons gestopt zijn. Kortom zo’n hijgtelefoon ontvangen, kan lastig zijn maar kan ook zwaarder beginnen doorwegen. Daarom vinden we het als vereniging belangrijk om hier de nodige aandacht aan te schenken. Als vereniging willen we zorg dragen en jullie ondersteunen waar nodig, ook met deze lastige situaties.
In wat volgt willen we kort aanreiken wat je kan doen als je hiermee te maken krijgt. Naast de wettelijke ‘stappen’ die je kan ondernemen, willen we ook oproepen om de nodige aandacht te schenken aan de emotionele belasting die dit kan meebrengen.
Juridisch kader
Word je telefonisch lastig gevallen door dezelfde onbekende oproeper? Weet je niet hoe om te gaan met kwaadwillige oproepen? Wil je de identiteit van de beller kennen? Deze vragen houden ons bezig als we een hijgtelefoon krijgen. Hijgtelefoons valt onder ‘kwaadwillige telefoongesprekken’ waar dus kwaad opzet mee gemoeid is.
In overeenstemming met artikel 43bis §3 7° van de wet van 21 maart 1991, is de ombudsman voor Telecommunicatie (overkoepelende ombudsdienst boven alle providers) ermee belast van elke persoon die beweert het slachtoffer te zijn van kwaadwillig gebruik van een elektronische communicatienetwerk of –dienst, het verzoek te onderzoeken om inlichtingen te krijgen over de identiteit en het adres van de gebruikers van elektronische communicatienetwerken of –diensten die deze persoon hebben lastiggevallen, voor zover die gegevens beschikbaar zijn. De ombudsdienst willigt het verzoek in indien de volgende voorwaarden verenigd zijn: de feiten lijken vast te staan en het verzoek heeft betrekking op precieze data en uren.
Wat moet je doen als je zo’n telefoontje krijgt?
– Word je door een onbekende oproeper lastiggevallen?
Je kan aan de Ombudsdienst voor Telecommunicatie vragen om de identiteit van de oproeper na te gaan. Deze aanvraag dient schriftelijk te gebeuren. Die ombudsdienst start alleen een onderzoek als de feiten vast lijken te staan en als je precieze datums en tijdstippen van de oproepen bezorgt via een aanvraagformulier. De dienst kan de vermoedelijke dader niet identificeren als de oproepen gebeurd zijn vanuit een ander land, en soms ook niet als de beller een gsm met een voorafbetaalde kaart gebruikt.
In het kader van de bepalingen met betrekking tot de bescherming van de privésfeer, is de ombudsman niet gemachtigd om op te treden. Hij zal dus nooit zelf contact opnemen met de vermoedelijke dader van de kwaadwillige oproepen of sms-berichten. Hij zal wel het nummer aan jou prijsgeven maar onderneemt zelf niets. Daarom is het dus belangrijk om naast het indienen van dit aanvraagformulier ook een klacht neer te leggen bij de politie.
Het is sterk aan te raden om eerst via ombudsdienst een aanvraagformulier in te vullen en dan een melding te maken bij de politie. Als je enkel een melding maakt bij de politie bestaat de kans dat dit geseponeerd wordt.
– Wanneer het over een bekende oproeper gaat dient u best direct een klacht in bij de politie.
Je kan een klacht indienen telkens de oproeper dit gedrag stelt. Belangrijk hierbij is wel dat je bij de politie verwijst naar een voorgaande melding over soortgelijke feiten. Dit zorgt ervoor dat je meldingen aan elkaar gelinkt worden.
– Hoe ongewenste oproepen vermijden?
Eigenlijk kan je bijzonder weinig doen, maar kijk zeker na of je telefoontoestel de mogelijkheid biedt om bekende en/of anonieme oproepnummers te blokkeren. Raadpleeg daarvoor de handleiding van uw toestel of vraag na bij uw telefoonprovider. Weet wel dat dan alle oproepnummers die anoniem binnenkomen worden geblokkeerd.
Een alternatieve aanpak is om alle anonieme oproepnummers niet in persoon te beantwoorden, maar deze te laten beantwoorden door je voicemail. Zorg ervoor dat je in je boodschap van je voicemail vraagt een telefoonnummer na te laten waarop je kan terugbellen. Het is bijzonder oninteressant om als pleger van een hijgtelefoon met een voicemail te bellen.
Emotionele ondersteuning
De juridische stappen zijn één kant van het verhaal, een andere kant is de emotionele last die dit met zich kan meebrengen. Voor ieder van ons is dit anders, mede afhankelijk van de duur en de frequentie waarop deze telefoons worden gepleegd.
Seks is onze core business maar dit wil niet zeggen dat we tolerant moeten zijn als iemand over onze eigen grenzen gaat. Of dat we het onder stoelen of banken moeten steken als we het hier moeilijk mee hebben. Heb je nood aan ondersteuning? Contacteer een collega of contacteer een VVS supervisor, te vinden via de VVS website. We moeten jullie wellicht niet overtuigen dat een luisterend oor goud waard is. Met deze communicatie vanuit de Raad van Bestuur willen we iedereen attent maken op dit fenomeen zodat we elkaar kunnen ondersteunen waar nodig.
Praktische ondersteuning
Indien je vastloopt op bovenstaande procedure of de juridische context. Contacteer dan An Pues van onze Raad van Bestuur voor ondersteuning.
Wat te doen bij het ontvangen van een ongevraagde ‘DICKPIC’
Waarover gaat het? Een dickpic is een foto van een mannelijk geslachtsdeel die gedeeld wordt. We spreken van een ‘pussypic’ indien het om een vrouwelijk geslachtsdeel gaat.
Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen gewenste en ongewenste dickpics. Waar het sturen van seksuele beelden met toestemming een normale vorm van seksualiteitsbeleving is (‘sexting’); is de ongewenste versie niet tolereerbaar. Als seksuoloog zijn we getraind om aan de slag te gaan met verhalen en informatie rond het thema ‘seksualiteit’. We gebruiken hiervoor geverifieerde teksten, beelden, etc. om onze kennis te versterken en ondersteuning te bieden. Seksueel ‘normafwijkend’ gedrag is een vaak voorkomend onderwerp tijdens seksuologische consulten. Dit maakt ons ook onmisbaar in het hulpverleningslandschap. Dit betekent echter niet dat we tolerant moeten zijn naar grensoverschrijdend gedrag naar onszelf toe. Als seksuoloog dienen we onze eigen grenzen te kennen, aan te geven en dienen we anderen te adviseren hoe om te gaan met seksueel ongewenst gedrag.
Sommige dickpics zijn éénmalig, in andere gevallen zal de zender blijven sturen. Als beroepsvereniging is het een van onze opdrachten om aandacht te schenken en ondersteuning te bieden aan jullie als hulpverlener, ook in zulke lastige situaties.
In de informatie die volgt willen we kort aanreiken wat je kan doen als je een ongevraagde dickpic toegestuurd krijgt. Naast de mogelijke wettelijke procedures, willen we ook oproepen om de nodige aandacht te schenken aan de emotionele belasting die dit kan meebrengen. Let wel, juridisch wordt er zwaarder wanneer berichten naar een minderjarig persoon worden verstuurd. Het volgend juridisch kader geldt in de eerste plaats voor volwassenen die ongewenste dickpics ontvangen.
Juridisch kader
Aangezien er rond dickpics momenteel nog geen specifieke wetgeving bestaat, is de enige manier om dickpics juridisch aan te pakken ofwel via de wet van elektronische communicatie (art 145 §3bis ) dan wel de wet rond stalking/belaging (Artikel 442bis).
- Artikel 145 §3bis van de wet Elektronische Communicatie:
- Strafmaat: een geldboete van 50 EUR tot 300 EUR en/of een gevangenisstraf van vijftien dagen tot twee jaar wordt gestraft de persoon, die een elektronische-communicatienetwerk of -dienst of andere elektronische communicatiemiddelen gebruikt om overlast te veroorzaken aan zijn correspondent of schade te berokkenen, alsook de persoon die welk toestel dan ook opstelt dat bestemd is om de voorgaande inbreuk te begaan, alsook een poging om deze te begaan.
- Artikel 442bis van het Strafwetboek definieert belaging of stalking als het “ernstig verstoren van de rust van een persoon, terwijl men wist of had moeten weten dat zijn/haar gedrag dit effect had kunnen veroorzaken”.
- Een stalker is (meestal) iemand die er alles aan doet om een specifiek persoon op obsessieve wijze te benaderen. Ofwel omdat hij/zij die persoon extreem bewondert (een idool, een potentiële partner, … ), ofwel omdat hij/zij net zeer negatieve gevoelens heeft ten opzichte van deze persoon (een bedrogen ex-partner, een lastige buur, een politieke vijand…).
- Om te kunnen spreken van strafbare feiten zijn er enkele voorwaarden waaraan moet voldaan zijn:
- Het mag niet gaan om een eenmalig feit, er moet een zekere herhaling van de feiten zijn. Er dienen minstens twee feiten plaatsgevonden te hebben, alsook maak je deze liefst kenbaar na de eerste maal ongewenst gedrag.
- De aantasting van iemands persoonlijke levenssfeer moet in het gedrang komen.
- De dader weet of zou moeten weten dat zijn/haar daden verstorend/schadelijk zijn voor het slachtoffer.
- De wet voorziet volgende strafmaat voor belaging/stalking: een gevangenisstraf van vijftien dagen tot twee jaar en/of een geldboete van vijftig EUR tot driehonderd EUR.
Het zal uiteindelijk een Correctionele Rechtbank zijn die over de strafmaat zal oordelen. Zeker bij stalking zal de rechter heel wat feitelijke elementen in overweging nemen om na te gaan of de aantasting van de persoonlijke levenssfeer van het slachtoffer voldoende zwaarwichtig is, en of de stalker/belager de gevolgen van zijn/haar daden besefte of minstens had moeten beseffen… Als aan al deze voorwaarden is voldaan, is er sprake van strafrechtelijke stalking (Van Eeckhoutte, 2021).
Indien bij het gebruik van één van deze wetten niet aangetoond kan worden dat het gedrag specifiek gericht is op overlast en/of schade, in tegenstelling tot een grap of seksuele gratificatie, zal een veroordeling niet kunnen plaatsvinden. Naar de toekomst wordt bekeken of de overtreding ‘exhibitionisme’ kan uitgebreid worden naar elektronische hulpmiddelen en/of het motief bij belaging/stalking kan uitgebreid worden naast verstorend en/of schadelijk.
Wat moet je doen als je een dickpic krijgt?
- Laat de verzender direct en éénmalig weten dat je hier niet mee gediend bent en dat je – indien het nog eens gebeurt – een klacht zal indienen wegens stalking. Zo heb je bewijs dat je aangegeven hebt dat je dit niet wenst, en zijn/haar gedrag als ongewenst beschouwd.
- Sla de foto(‘s) en berichten allemaal op als bewijsmateriaal, maar liefst op een plek waar je er niet continu mee geconfronteerd wordt. Neem eventueel screenshots. Wijzig helemaal niets aan de berichten. Noteer hierbij alles goed: het feit, de datum en het exacte uur.
- Ga de foto niet verspreiden. Het verspreiden van seksuele beelden zonder toestemming is wel degelijk strafbaar.
- Indien het ongewenst gedrag blijft aanhouden, kan je bij de politie klacht indienen (zie hierboven – juridisch kader). Dan gaat de politie eerst uitzoeken of ze de dader kunnen identificeren. Hierna gaat men de dader verhoren en bepalen of er sprake is van strafbare feiten.
- Men kan altijd contact opnemen met het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, die voor dergelijke klachten juridische ondersteuning kunnen geven. https://igvm-iefh.belgium.be/nl/info-en-hulp
Indien de foto door een cliënt gestuurd is, kan dit besproken worden tijdens het eerstvolgend consult. In het geval dat het gedrag zich herhaald, kan een klacht bij de politie ingediend worden en/of kan contact worden opgenomen met het instituut.
Emotionele ondersteuning
De juridische stappen zijn één kant van het verhaal, een andere kant is de emotionele last die dit met zich kan meebrengen. Voor ieder van ons is dit anders. Seksualiteit is onze ‘core business’ maar dit wil niet zeggen dat dit gedrag geen impact kan hebben op ons welzijn. Heb je nood aan ondersteuning? Contacteer een collega of een VVS supervisor, te vinden via de VVS website. We moeten jullie wellicht niet overtuigen dat een luisterend oor goud waard is.
Praktische ondersteuning
Indien je vastloopt op bovenstaande procedure of de juridische context. Contacteer dan het instituut gelijkheid vrouwen mannen
BRONNEN:
Van Eeckhoutte, M. (14 oktober 2021). Stalken of belaging: betekenis. Opgehaald op 5 januari 2023 van: https://www.vbadvocaten.be/blog/strafrecht-verkeer-aansprakelijkheid/33/belaging-of-stalken.html
Input van PhD studente Aurélie Gilen nav doctoraatonderzoek omtrent wraakporno en wettelijk kader. Promotor:
Verzelen, S. (7 februari 2023). Dus zó reageer je best als je een dickpic ontvangt. Experts: “Als ik de mannen dit antwoord stuur, schrikken ze”. Het Laatste nieuws. Opgehaald op 24 april 2023 van https://www.hln.be/nina/dus-zo-reageer-je-best-als-je-een-dickpic-ontvangt-experts-als-ik-de-mannen-dit-antwoord-stuur-schrikken-ze~a13fbf7d/